Yer Altı Suları
Suları yeraltına sızmasında neler etkilidir?
Bir bölgede yüzey sularının yer altına sızmasını kayaç ve toprakların geçirimli olması,
yağış miktarı, yağışların özelliği, arazinin eğimi ve bitki örtüsü gibi faktörler etkiler.
Yeraltı suları saf su özelliğinde midir?
Tamamen saf olmayan yer altı suları, birtakım kimyasal madde ve bileşikler içerir. Milyonlarca yıl kayaçların boşluklarında hapsolmuş Fosil sular, bünyelerinde çok miktarda mineral barındırırlar. Bunun yanında kaynağı magma olan(magmanın soğuyarak kristalleşmesiyle bünyesindeki sular yoğunlaşarak açığa çıkar ve yerkabuğunda hapsolur) sularda vardır ve bu sulara da jüvenil sular denir.
Yeraltısuları nerelerde kullanılır?
Yer altı sularının içme ve kullanma suyu, sulama, jeotermal enerji üretimi gibi birçok alanda kullanılmaktadır.
Akifer:Yer altındaki suyu süzen, ileten ve depolayan ortamlara akifer denir. Kısacası yeraltı su depolarıdır. Akiferler 3 ana gruba ayrılır; serbest akifer(kil, kum ve çakıllı ortamlarda- delta ovaları bu tür akiferlere örnektir), basınçlı akifer( iki geçirimsiz tabaka arasında bulunan geçirimli tabakada bulunan akiferler-fışkıran kuyular), asılı(tünemiş) akifer(geçirimli bir tabaka içerisinde bulunan killi tabakaların üzerinde bulunan akiferler)
Kaynak:Yer altı sularının doğal yollarla yeryüzüne çıktığı yerlere kaynak denir.Kaynakların sınıflandırılması
Kaynaklar; sularının sıcaklığına, kimyasal bileşimlerine ve yeryüzüne çıkış tarzlarına göre farklılık gösteririr.
1-Vadi(yamaç) Kaynağı;Yer altı suyunun vadi yamacı tarafından kesilmesiyle vadi (yamaç)kaynağı oluşur. Bu kaynaklar, genellikle vadi içleri ile vadi yamaçlarında görülür. Yamaç kaynakları, bulundukları vadideki akarsuyu besler. Yamaç kaynaklarından çıkan su miktarı mevsimlere göre değişiklik gösterir. Yağışın ve kar erimelerinin olduğu dönemlerde yamaç kaynaklarının debisi artarken sıcak ve kurak dönemlerde düşer.
Vadi kaynaklarının akımı; yer altı sularının beslenme derecesine, sızan ve aşağıya doğru süzülen suların miktarına göre değişkenlik gösterir.
2-Karstik kaynaklar; yer altı sularının kireç taşı, alçı taşı ve kaya tuzu gibi suda kolay çözünebilen kayaçların arasında birikerek tekrar yeryüzüne çıkması sonucu oluşur.
Karstik kaynakların debisi yer altı su seviyesine göre değişiklik gösterir. Bazı karstik kaynaklar eriyen kar sularıyla da beslendiği için yaz aylarında da debileri yüksektir. Örneğin Antalya’daki Manavgat Nehri’nin debisinin yaz aylarında bile yüksek olmasının nedeni karstik kaynaklardan beslenmesidir.
Bazı karstik kaynaklar da yer üstü sularının düdenlerden (suyutan) yer altına girerek yoluna devam etmesi ve tekrar yeryüzüne çıkmasıyla oluşur. Bu tip bol akımlı karstik kaynaklara voklüz adı verilir. Karstik kaynaklar bol miktarda kireç içerir.3- Artezyen kaynaklar:Geçirimsiz iki tabaka arasında bulunan yer altı sularının açılan sondaj kuyuları ile yeryüzüne çıkması sonucu artezyen kaynağı oluşur. Artezyen kaynakları özellikle yüzey sularının yetersiz olduğu bölgelerde, içme ve tarımsal faaliyetlerde kullanılmaktadır.
4- Fay kaynağı:Fay hatlarının bulunduğu arazilerde fayları takip ederek yeryüzüne çıkan suların oluşturduğu kaynaklara ise fay kaynaklarıadı verilir. Bu tip kaynakların suları sıcaktır, Bu sıcaklığın da etkisiyle geçtikleri yerlerde tabakalardan farklı mineralleri eriterek bünyelerine katar. Bu nedenle fay kaynakları minerallerce zengindir. Kaplıca, ılıca gibi farklı isimlerle de anılan fay kaynaklarından sağlık turizmi ve maden suyu üretimi gibi alanlarda yararlanılmaktadır. Ayrıca büyük fay kaynaklarından yenilenebilir bir eneji kaynağı olan jeotermal enerji elde edilmektedir. Bu kaynaklar, birçok ülkede konutların ısıtılmasında da kullanılmaktadır.
5- Gayzer kaynaklar: Aktif volkanik bölgelerde yer altındaki sıcak suların ve su buharının belirli aralıklarla fışkırması sonucu oluşan kaynaklara gayzer denir. Gayzerler birkaç dakika ile birkaç gün arasında değişen sürelerde fışkırabilirler. Büyük gayzerlerde dışarıya fışkıran subuhar sütununun çapı 3-4 metre, yüksekliği de 30-35 metreye kadar çıkabilmektedir. Püskürme sırasında yüzlerce ton su yeryüzüne atılabilir. Gayzerler ABD, İzlanda, Japonya, Yeni Zelanda gibi ülkelerde yaygın olarak görülür.
YER ALTI SULARINI BEKLEYEN TEHLİKLER
YER ALTI SULARINI TEMİZ KALMASI İÇİN YAPILMASI GEREKENLER
Anasayfa
Yorumlar - Yorum Yaz
“Bugün hepimize düşen ortak görev; ulusal değerlere, bilince, Cumhuriyet’e sahip çıkmak, Çanakkale’yi, Kurtuluş Savaşı’nı kazanan ruhu korumak ve bu bilinci gelecek kuşaklara aktarmaktır. Türk Ulusu dili, kültürü, tarihi ve saygın kimliğiyle aydınlık yarınlara el ele güçlü biçimde yürüyecektir.” Mustafa Kemal ATATÜRK
