TÜRKİYE'NİN PLATOLARI

Akarsular tarafından derin vadilerle yarılmış, çevresine göre yüksek engebeli düzlüklere plato denir. Türkiye’de platolar geniş yer kaplamaktadır.

Anadolu   dördüncü  zaman  başında  epirojenik hareketlerle toptan  yükselmesi  sonucu  üzerinde yüksek  düzlükler  oluşmuştur.  Bu düzlükler, akarsular tarafından derince vadilerle parçalanmış ve platolara dönüşmüştür.

Platolar oluşum bakımından  farklı  özellikler  gösterir. 

Oluşumlarına göre platolar aşınım düzlüğü platoları, tabaka düzlüğü platoları, volkanik platolar ve karstik platolar olarak dörde ayrılırlar.

1. Aşınım Düzlüğü Platoları: Aşınma sonucu düzleşen yerlerin akarsular tarafından yarılması sonucu oluşan platolardır. Marmara’da yer alan Çatalca-Kocaeli Platosu(yüksekliği 200- 300  metredir) ve Karadeniz’de yer alan Perşembe Platosu aşınım platolarıdır.

2. Volkanik Platolar: Lav tabakalarının akarsular tarafından yarılmasıyla oluşan plato çeşididir. Erzurum–Kars( yüksekliği yer yer 2000 metreyi bulmaktadır) ve Ardahan platoları ülkemizdeki volkanik platolara örnektir.

3. Karstik Platolar: Kalker ve jips gibi suda kolay çözünebilen kayaçların bulunduğu  arazilerin akarsular tarafından aşındırılması sonucu oluşan platolardır. Akdeniz Bölgesi’ndeki Taşeli Platosu ve Antalya’nın batısındaki Teke Platosu karstik platolara örnektir.

4. Tabaka Düzlüğü Platoları: Tabaka uzanışı yatay duruşlu olan tortulların akarsular tarafından derin bir şekilde yarılması ile oluşan platolardır. Bununla birlikte İç Anadolu’daki platolar da aşınarak deniz seviyesine yaklaşmış düzlüklerin yükselmesi ve bu yüksek düzlüklerin akarsular tarafından yeniden yarılmasıyla meydana gelmiştir. İç Anadolu’da yer alan Haymana, Cihanbeyli, Obruk, Bozok, Uzunyayla platoları(yüksekliği  1000 - 1200  metre arasında); Ege’de yer alan Yazılıkaya-Bayat- (yüksekliği  800  ile  1000 metre arasında değişir) Platosu; Güneydoğu Anadolu’da yer alan Gaziantep ve Şanlıurfa platoları (yüksekliği  600  ile  800 metre arasında değişir) tabaka düzlüğü platolarına örnektir.

EK KAYNAKLAR

Konu videosu izle24dkhttps://www.trtizle.com/sinif10/10-sinif-cografya/ders-20-turkiyedeki-ana-yer-sekillerinin-temel-ozellikleri-ve-dagilislari-3937170

Konu videosu izle12dkhttps://www.trtizle.com/sinif10/10-sinif-cografya/ders-21-haftanin-ozeti-turkiyedeki-ana-yer-sekillerinin-temel-ozellikleri-ve-dagilislari-3977121

TÜRKİYE HARİTASI ÜZERİNDE PLATOLARIMIZ
http://cografyaharita.com/haritalarim/2bturkiye-yer-sekilleri-haritasi2.png

PLATOLARDAN FAYDALANMA

Konu videosu https://www.youtube.com/watch?v=l9fcuYsUTp8&t=20s

Öz değerlendirme bölümü:Türkiye dilsiz haritası üzerinde kendinizi değerlendirebilirsiniz

Öz değerlendirme bölümü:Konu sınavını yaparak kendinizi değerlendirebilirsiniz


Haritahttp://www.suleymansen.com/FileUpload/op42022/File/turkiye_dilsiz_haritasi.jpg


Anasayfa